گیلان خواست/یادداشت-معصومه پاداش ستوده:
همه میدانیم که انتخابات، پدیده‌ای اجتماعی و فرهنگی است که درنهایت بروندادی سیاسی دارد و آنچه نقش تعیین‌کننده در نتایج انتخابات دارد، رفتار انتخاباتی رأی‌دهندگان است که به‌عنوان کنشی سیاسی، ریشه در فرهنگ جامعه دارد.
بنابراین در این راستا عوامل اجتماعی، تعیین‌کنندۀ گرایش‌های سیاسی افراد می باشد.

رفتار انتخاباتی به‌عنوان یک رفتار سیاسی متأثر از ساختار اجتماعی (خانواده، طبقه اجتماعی و غیره) و ساختار سیاسی یا همان فرهنگ سیاسی جامعه است که مشخص می‌کند رفتار انتخاباتی از جنبۀ الگوهای رأی‌دهی می‌تواند تبیین شود.

بنابراین می توان مشخص کرد که چگونه قومیت و هویت قومی بر الگوی رأی‌دهی قومی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های رفتار انتخاباتی تأثیر می‌گذارد.

پس در پاسخ به این پرسش با نگاهی به برگزاری انتخابات در ایران، گیلان و یا سایر نقاط جهان میتوان گفت؛ عوامل مختلفی که فرهنگ سیاسی جامعه را شکل می‌دهند، می‌توانند هویت قومی افراد را تحریک کرده و با هویت قومی، الگوی رأی‌دهی قومی آنان را تقویت کرد.

در انتخابات گذشته مان نیز رابطۀ هویت قومی و الگوی رأی‌دهی قومی نیز کاملا مشهود بود بطوری که هرچه احساس تعلق، شناخت و آگاهی افراد نسبت به قومیت و گروه قومی خود بیشتر باشد، الگوی رأی‌دهی قومی افراد افزایش می‌یابد.

مطابق نظریۀ هویت اجتماعی، عضویت یک گروه قومی به‌عنوان یک مقولۀ اجتماعی باعث ایجاد تعلقات گروهی و درنتیجه تعیین ترجیحات انتخاباتی درجهت منافع قومی خواهد شد.

همچنین دلبستگی گروهی نیز احساس تعلق و دلبستگی فرد به گروه قومی را بر گرایش و رفتار فرد موثر می‌داند؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت هویت قومی بالقوه توان ایجاد گرایش‌های سیاسی خاص را همیشه داشته و دارد.

مطالعات نشان می‌دهند، مطالبات قومی معمولاً در گروه‌هایی افزایش می‌یابد که هویت قومی بالایی دارند.

در این راستا حتی، رابطۀ احساس نابرابری و الگوی رأی‌دهی قومی نیز مثبت و معنی‌دار است؛ یعنی اگر احساس نابرابری در یک قوم که در جامعه‌ای بزرگ‌تر با فرهنگ‌های مختلف زندگی می‌کنند، تقویت شود طبیعتاً تصور می‌کنند که حقوق اجتماعی آن‌ها ضایع شده است و برای رسیدن به خواسته‌های قومی خود الگوی رأی‌دهی قومی را در رفتار انتخاباتی خود انتخاب می‌کنند.

پس میتوان نتیجه گرفت که نقش قومیت و هویت قومی بر رفتار انتخاباتی افراد کاملا تاثیر گذار است.
حضور و زندگی قومیت‌های مختلف چون فارس‌ها، ترک‌ها،گیلکها، کردها، بلوچ‌ها، ترکمن‌ها، عرب‌ها و لرها در کنار یکدیگر و در چارچوب جغرافیای سیاسی واحد نشان‌دهندۀ موزاییک فرهنگی-قومی هویت و تمدن ایرانی است و استان ما گیلان نیز از این امر مستثنی نیست.

بنابراین شهر رشت نیز به‌عنوان شهری چندقومیتی، مکانی مناسب برای بررسی رفتارهای انتخاباتی اقوام مختلف محسوب می‌شود.

مردم‌شناسان، قوم‌شناسان و پژوهشگرانی که به مطالعات مقایسه‌ای جهانی اشتغال دارند، بیشتر معتقدند از اصطلاحات قومیت و گروه قومی به‌معنای خالص آن استفاده کنند که به حس هم‌تباری مربوط می‌شود حتی اگر همه ان افراد باهم همخون نباشند.

بنابراین قوم و گروه‌های قومی، مجموعه افرادی با سنت، فرهنگ و احساس هویتی مشترک هستند که این اشتراک‌ها، آنان را به‌عنوان یک گروه فرعی از جامعۀ ملی، بزرگ‌تر و همچنین از دیگر گروه‌های عضو آن جامعه متمایز می‌کند.

هر قوم، ساختار گستردۀ خویشاوندی دارد که در درون آن عوامل همبستگی مادی و معنوی، عامل پیوند و احساس تعلق افراد به قوم است. این عوامل عبارتند از: زبان، عرصۀ جغرافیایی خاصی که محل زیست افراد قوم بوده و هست، ارزش‌ها، آداب و رسوم، باور به یک نیاز مشترک که در بیشتر موارد اسطوره‌ای است و درنهایت تصور مشترکی که تعلق فرد را به قوم خاصی مستحکم می‌کند.

با این حال هویت قومی، سنت فرهنگی مشترک و احساس هویتی است که قوم را به‌عنوان یک گروه فرعی از یک جامعۀ بزرگ‌تر مشخص می‌کند.

از اینرو تاکید میکنم نمایندگان منتخب باید اهمیت بیشتری به توسعۀ بخش‌ها، حل مشکلات، پیشرفت جوانان و حفظ فرهنگ و هویت اقوام گیلک،فارس،تُرک،کُرد، تات و دیگر اقوام استان بدهند.

این امر میزان خوشنودی و رضایتمندی در افراد یک شهر را بالا میبرد و میزان خشنودی و احساس مثبت فرد از زندگی اجتماعی موجب احساس پیوستگی و افزایش فعالیت‌های اجتماعی فرد و افزایش همبستگی اجتماعی می شود. هرچه فرد از رضایت اجتماعی بیشتری برخوردار باشد، جامعه خوشحالتری خواهیم داشت که در آن رعایت قوانین و شئون و مذهب و… از جانب مردم بیشتر رعایت خواهد شد.

پس با توجه به مواردی که ذکر کردم، یکی از مباحث مهمی که نمایندگان باید مد نظر قرار دهند همین توجه به حضور قومیتهاست.